Tdk

Türk Dil Kurumu'nun verdiği bir elektronik posta hizmeti var. Arzu ederseniz hergün size Türkçe Sözlük'ten sözler ve yabancı kelimelere karşılıklar gönderiyor. Her ikisinden de hergün birer tane. Türkçe sözlükten sözler kısmı için de söylenebilecek çok şey var. Ama asıl problem yabancı kelimelere karşılıklar kısmı. Örnek veriyorum:

done, data : Fransızca done (donnée) ve İngilizce data sözleri için dilimizde güzel bir karşılık bulunmaktadır: veri. Dolayısıyla bu iki yabancı sözün kullanılmasına gerek yoktur.

Veri "done"nin tam karşılığı olabilir, bence datanın tam karşılığı değil. Data datum kelimesinin çoğulu. Neuter past participle of dare, "to give", hence "something given". Geometri, matematik, mühendislik gibi bir takım alanlarda İngilizler "Givens" ile datayı değişmeli olarak kullanıyorlar. Latince'den geçmiş bir kelime. İngilizler "givens" kullanalım diye kasmıyor. Fakat biz kasıyoruz. O da problem değil.

Asıl değinmek istediğim nokta, TDK burada "bu iki yabancı sözün kullanılmasına gerek yoktur." diye net bir şekilde kestirip atmış. Başka bir kelimeye bakalım:

prefabrik : Fransızca prefabrik (préfabriqué) sözü, “Parçaları önceden hazırlanıp, konulacağı yerde bir bütün oluşturan.” anlamına gelmektedir. Dilimizdeki kurma sözü bunun için güzel bir karşılıktır. *prefabrik ev : kurma ev.

Burada TDK kullanmaya gerek yoktur demiyor, kurma sözü güzel bir karşılıktır demekle yetiniyor.

TDK da ne yaptığından fazla emin değil. Kurma evmiş. Euro yerine avro, arbitraj yerine ara kazanç, asist için yardım, avans yerine öndelik, badminton yerine tüylü top, barkod için çizgi im, benchmarking için bilsat, best seller için çoksatar, charter seferi için dolmuş uçak, cheese cake için peynirli kek, crash test için çarpsına, demagog yerine laf ebesi, determinizm yerine gerekircilik, detone yerine perdesizleşme, diaspora için kopuntu, disket yerine tekercik, duayen yerine aksakal, efekt yerine sesleme, faks için belgegeçer, fenomen için görüngü...daha da sayabiliriz.

Bu kelimeleri kim buluyor? Nasıl buluyor? Götünden mi atıyor? Hangi kafayla yazıyor belli değil. Badminton yerine tüylü top kelimesini bulmuşlar. Bence tüylü top kelimesi testis için daha uygun. Duayen yerine aksakal kelimesini bulan da herhalde Hıncal Uluç'u düşünüyordu. Sakalsız duayen olunmaz mı? Crash test için çarpsına kelimesini bulmuşlar aynı mantık pregnancy test için de ben siksına kelimesini icat ettim. Vakit bulursam devam edicem kelime icatlarıma.